امیر ناظمی، از اهداف ارز دیجیتال بانک مرکزی می‌گویدبهمن 7, 1399

در رویداد ارز دیجیتال بانک مرکزی، امیر ناظمی، رئیس سازمان فناوری اطلاعات و معاون وزیر ارتباطات، به مزایای ارزهای دیجیتال اشاره کرد و همچنین این نوع از ارزها را امروزه یک الزام برای افزایش فراگیری مالی دانست. او از سخنرانان رویداد ارز دیجیتال بانک مرکزی بود که در خصوص ارزش افزوده CBDC برای کسب‌وکارهای آنلاین صحبت کرد. در ابتدای صحبت خود به چهار مرحله ارتباط حوزه بانکداری و فناوری اطلاعات اشاره کرد.

به نقل از راه پرداخت، ناظمی در رویداد ارز دیجیتال بانک مرکزی گفت: «شاید بیش از آنکه به ارزهای دیجیتال نیاز داشته باشیم تا فرایندهای لایه کسب‌وکار را تسهیل کند، به ابزارهایی نیاز داریم که بتواند به شهروندان توانمندی بدهد و این امکان را به‌وجود بیاورد که ما بتوانیم سیاست‌های مختلف بازتوزیع خود را با کیفیت بهتری انجام دهیم.»

به‌گفته او مرحله اول زمانی بود که سیستم‌های حسابداری و بانکی ترجیح دادند که به جای ابزار سنتی از ابزار فناوری اطلاعات استفاده کنند که نهایتاً در دنیای امروز به هسته اصلی سیستم‌های بانکی یا کوربنکینگ، تبدیل شده است.

او مرحله دوم را ابزارهای پرداخت دانست و این چنین دانست که ابزارهای پرداخت ارتباط این دو حوزه را شکل دادند. و نمونه‌های ارتباط بین حوزه بانکداری و فناوری اطلاعات را، شکل‌گیری انواع ابزارهای پرداخت از کارت‌های مغناطیسی که قبلاً سال‌ها در خودپردازها و دستگاه‌های کارت‌خوان استفاده می‌کردیم تا ابزارهای جدیدتر آن مانند نرم‌افزارهای پرداخت، دانست.»

طبق گفته‌ی امیر ناظمی، در مرحله سوم که این ابزارها فراتر از حوزه پرداخت رفتند و در سایر حوزه‌ها هم گسترش پیدا کردند. ابزارهایی که در مجموع تحت عنوان فین‌تک یا فناوری‌های مالی از آن یاد می‌کنیم. بعضی از آنها الزاماً دیگر حوزه پرداخت نیستند. مانند حوزه‌ای که به وام‌دهی (LendTech) می‌پردازد یا ابزارهایی که به مدیریت ثروت یا دارایی ختم می‌شود که به آن فناوری ثروت (Wealth Tech) می‌گویند یا ابزارهایی که در حوزه‌هایی مانند بیمه یا فناوری‌های حوزه بیمه از آن یاد می‌شود. این مرحله را می‌توانیم مرحله سومی بنامیم که رابطه بین حوزه فناوری و بانکداری را شکل داده است.

تفاوت بسیار ارزدیجیتال بانک مرکزی CBDC با ارز دیجیتال

او مرحله چهارم را مرحله‌ای دانست که امروزه به آن وارد می‌شویم. او در ادامه به اهمیت مفهوم پول چه به عنوان ابزار مبادله و چه به عنوان یک کالا یا دارایی که خودش می‌تواند فی‌نفسه ارزش پیدا کند، در این مرحله اشاره کرد. در اینجاست که ما با مفاهیم جدیدی روبه‌رو می‌شویم که یکی از آنها رمزارزها هستند. امیر ناظمی اظهار کرد که، بسیاری از مردم با رمزارزها به‌واسطه واحدهای پولی رمزارزی مانند بیت‌کوین آشنا هستند. رمزارزها امروزه وارد زندگی شده‌اند و بخشی از خریدوفروش را انجام می‌دهند.

پس از این توضیحات، ناظمی به ارزشی که ارز دیجیتال بانک مرکزی دارد اشاره کرد و در این باره گفت:

در کنار این رمزارزها ما با مفهوم دیگری هم تحت عنوان ارزهای دیجیتال بانک مرکزی روبه‌رو هستیم. CBDC با رمزارز تفاوت‌های زیادی دارد. بسیاری از CBDCهایی که ما می‌شناسیم و بانک‌های مرکزی معروف از آن استفاده می‌کنند، الزاماً مبتنی بر بلاکچین یا زنجیره بلوکی نیستند. پس وقتی از ارزهای دیجیتال مخصوصاً ارزهای دیجیتال بانک مرکزی صحبت می‌کنیم، الزاماً به معنای این نیست که از بلاکچین یا زنجیره‌های بلوکی استفاده می‌کنند و ممکن است از تکنولوژی‌های دیگر بهره بگیرند.

او بیان کرد که امروزه بین بلاکچین و مفهومی مانند دفاتر کل توزیع‌شده تفاوت‌هایی وجود دارد و وقتی درباره ارزهای دیجیتال بانک مرکزی صحبت می‌کنیم این تفاوت‌ها حائز اهمیت می‌شود. به‌عبارت دیگر بانک مرکزی همان پولی را که امروز به صورت نقدی استفاده می‌کنیم، تبدیل به یک ابزار دیجیتال می‌کند و این ابزار دیجیتال می‌تواند مبتنی بر بلاکچین باشد یا نباشد.

مساله‌ی مهم از نظر ناظمی، در حوزه ارزهای دیجیتال این است که حوزه ارزهای دیجیتال بانک مرکزی یک الزام است که باید به سوی آن حرکت کرد. او توضیح داد:

این الزام به این دلیل اهمیت پیدا می‌کند که با گسترش تکنولوژی، پتانسیل‌های جدیدی در اختیار نهادهای مالی و سیاست‌گذاری قرار می‌گیرد که قبل از آن وجود نداشته است. به‌عنوان مثال اگر امروز درباره ارزهای دیجیتال صحبت می‌کنیم امکان اینکه بتوانیم زنجیره ارزش تولید شده در یک کشور را شناسایی کنیم هم به وجود می‌آید. همچنین این امکان که بتوانیم مشتریان خود را بشناسیم فراهم می‌شود. پس عدم استفاده از ارزهای دیجیتال به نوعی محروم کردن جامعه از یک حکمرانی، سیاست‌گذاری مناسب و حتی امکانات رفاهی است که کیفیت زندگی را افزایش می دهد و همچنین قدرت کسب‌وکارها را ارتقا می‌دهد.

هدف طراحی ارز دیجیتال بانک مرکزی 

او توضیح در صورت پذیرش اینکه ارزهای دیجیتال یک الزام است و همچنین باید در سال‌های آینده و البته خیلی سریع به سمت آن حرکت کنیم احتیاج داریم که تصمیم‌گیری‌هایی هم پیش از آن داشته باشیم.

ناظمی در ادامه به یکی از مهم‌ترین تصمیم‌گیری‌هایی که در حوزه ارزهای دیجیتال وجود دارد، اشاره کرد و گفت:

تفاوت و تنوع ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف بسیار زیاد است و با بررسی نمونه‌های گوناگون به این نتیجه می‌رسیم که هر کشوری بنا به اهداف خاصی که دارد، ارزهای دیجیتال بانک مرکزی خودش را طراحی می‌کند. در بسیاری از کشورها ممکن است این ارزهای دیجیتال برای لایه کسب‌وکار طراحی شود، در حالی‌که در یک جامعه دیگر ممکن است برای سطح خریدها و پرداخت‌های خرد طراحی شود. بنابراین کشورهایی که امروزه مانند چین و سوئد به سمت ارزهای دیجیتال رفته‌اند، اهداف آنها کاملاً از هم متفاوت بوده و با این دوگانکی روبه‌رو بوده‌اند که برای کدام هدف اجتماعی می‌خواهند این ابزار را توسعه دهند. نوع هدف اجتماعی به شدت بر طراحی ارز دیجیتالی که مبتنی بر آن می‌خواهیم فعالیت کنیم، تاثیرگذار است.

مهم‌ترین اهداف قابل مطرح برای ارز دیجیتال در ایران

از نظر رئیس سازمان فناوری اطلاعات، امیر ناظمی، مهم‌ترین اهداف قابل مطرح برای ارز دیجیتال در ایران، بحث‌های مربوط به سیاست‌های بازتوزیع و مربوط به فرصت منصفانه برای شهروندان است. او در این باره توضیح داد:

با توجه به این اهداف، شفافیت اهمیت بسیاری پیدا می‌کند. این ابزار می‌تواند مهم‌ترین ابزار برای افزایش فراگیری مالی باشد که سیاستی مهم در کشور ایران تلقی می‌شود.

او درخصوص ضرورت این سیاست برای طراحی ارز دیجیتال بانک مرکزی گفت:

مهم‌ترین دلیل این ضرورت وضعیت فعلی خانوارها و دهک‌های خانواری است. ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که تعداد زیادی از دهک‌ها وضعیت ورشکستگی اقتصادی دارند. به این معنا که مخارج آن دهک بیش از منابع درآمدی آنهاست. در این وضعیت شاید بیش از آنکه به ارزهای دیجیتال نیاز داشته باشیم تا فرایندهای لایه کسب‌وکار را تسهیل کند، به ابزارهایی نیاز داریم که بتواند به شهروندان توانمندی بدهد و این امکان را به‌وجود بیاورد که ما بتوانیم سیاست‌های مختلف بازتوزیع خود را با کیفیت بهتری انجام دهیم. سیاست‌هایی از قبیل سیاست یارانه می‌تواند در فضای ارزهای دیجیتال با سادگی بهتر و با هدف‌مندی بهتر اجرا شود. چون قابلیت ردیابی دارد و اینکه ما برای هزینه‌کرد آن صرفاً روی حوزه‌های خاصی هدف‌گذاری کنیم.

ناظمی با اشاره به اینکه حکمرانی‌ها در آینده از طریق همین ابزارهای فناورانه می‌تواند ارتقا و کیفیت پیدا کند، نظر ار این داشت که اگر سراغ ارزهای دیجیتال نرویم این فرصت زندگی با کیفیت‌تر را از خودمان دریغ می‌کنیم. ارزهای دیجیتال یک الزام است و ما چاره‌ای جز رفتن به سمت آن و برنامه‌ریزی آن نداریم. برای طراحی چنین ابزاری نیاز است که به غیر از بانک مرکزی که سیاست‌گذار حوزه پول است، از حوزه‌های دیگر به خصوص حوزه‌های اجتماعی و فناورانه برای طراحی مطلوب‌تر ارز دیجیتال کمک گرفته شود.

او در پایان به این موضوع اشاره کرد که ارز دیجیتال صرفاً یک مسأله بانکی نیست، بلکه یک ابزار بانکی است که حوزه‌های مختلف با هدف‌های مختلف می‌توانند از پتانسیل آن استفاده کنند. بهترین راه پیش‌بینی آینده ساختن آن آینده است. اگر می‌خواهیم آینده بهتری داشته باشیم باید با بهترین ابزارها آن را بسازیم. پس چاره‌ای نداریم که از تکنولوژی‌های فردا استفاده کنیم تا بتوانیم اهداف بهتر و زندگی با کیفیت‌تری داشته باشیم.